Khi bạn chưa biết gì nhiều về âm thanh mà nghe người ta nhắc về loa sub trong một dàn âm thanh thì không biết nó là thiết bị gì? Loa này có tác dụng gì, hoạt động ra sao? Và vì thế cũng sẽ rất phân vân khi chọn lựa thiết bị này cho dàn âm thanh của mình. Ở bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích một số đặc điểm cần chú ý khi Quý vị đi chọn mua loa sub cho dàn karaoke của mình.
Loa sub tên đầy đủ theo tiếng Anh là Subwoofer (dịch ra: sub là bên dưới và woofer là âm trầm, nên thường gọi là loa "siêu trầm"), là một loại loa đặc biệt có tác dụng thể hiện âm trầm có tần số thường từ 20Hz đến 200Hz .
Trên thực tế, theo cấu tạo thì người ta thường chia làm hai loại loa siêu trầm:
- "Sub hơi" là loa không có bộ khuếch đại âm thanh riêng và được lấy tín hiệu từ một amply như các loa bình thường khác. Hiện nay các sub hơi thì thường có kích thước loa bass từ 40cm (4 tấc) trở lên, công suất khá lớn nên cần có 1 nguồn khuếch đại như cục đẩy công suất để kéo.
- "Sub điện" là loại có bộ khuếch đại âm thanh riêng bên trong nó, mặt khác có bộ cắt tần số để loại bỏ các âm có tần số cao để nó chỉ thể hiện giải tần số âm thanh như đã nêu ở trên.
Cục trầm Listensound SUB LS 12 A là dòng sub điện bass 30cm thường dùng trong dàn karaoke gia đình
Loa subwoofer với chức năng của mình sẽ giúp cho hệ thống âm thanh của bạn tăng cường các hiệu ứng mạnh, sâu cho bài nhạc mà bạn nghe. Vì thế, nếu dàn karaoke thiếu đi loa sub tức là mất đi một nửa cái hay của phần âm thanh đó.
Tuy nhiên, tiếng của loa sub sẽ không giống với tiếng trầm của loa karaoke (loa cột/đứng sàn hay loa bookself). Bởi vì, người ta nghiên cứu và phát triển nó theo thiết kế để tạo ra nhiều âm trầm thấp nhất của dải tần với tốc độ chậm, chứ không phải những tiếng trầm chi tiết, nhanh gọn, rõ ràng của các drive (củ loa) bass của loa chính.
Nhưng lựa chọn một thiết bị như loa subwoofer phù hợp với dàn karaoke có sẵn không phải chuyện đơn giản. Dưới đây, những chuyên gia sẽ cung cấp một vài lưu ý để chọn loa siêu trầm cho phù hợp nhất với dàn âm thanh của bạn.
Có hai thông số kỹ thuật sẽ chi phối đến độ mạnh của tiếng "bùm" mà một chiếc loa sub phải có, đó là kích thước của "củ loa" (driver: được đo bằng inch, người Việt đổi ra cm, thường gọi là tấc) và công suất khuếch đại (được đo bằng watt).
Có một điểm rất đáng chú ý khi chọn loa sub là không phải cứ phòng nhỏ thì không nên chơi subwoofer lớn. Tuy cảm nhận ban đầu thì âm thanh của sub có bass 30cm có thể nghe cũng không khác gì chiếc sub 20cm (khi ta điều chỉnh âm lượng cho âm thanh 2 loa nghe bằng nhau), nhưng nếu cảm nhận kỹ hơn thì chiếc có bass 30cm khi vặn nhỏ lại sẽ cho ra tiếng trầm tốt hơn của loa bass 20cm khi được vặn lớn lên. Chính vì thế, để đảm bảo cho căn phòng giải trí karaoke hay nhất, hãy lựa chọn một thiết bị subwoofer có đường kính loa lớn nhất có thể.
Giải thích theo nguyên lý thì kích thước của củ loa sẽ phản ánh độ sâu mà tiếng trầm phát ra. Củ loa có kích thước từ lớn từ 15 inch (40cm hay 4 tấc) trở lên có thể đẩy tiếng trầm xuống sâu dưới ngưỡng nghe của người bình thường (ở tần số khoảng 20Hz), đồng nghĩa là bạn không thể nghe và cảm nhận hết được tiếng trầm đó. (Lưu ý rằng hầu hết các bài nhạc sẽ không bao giờ chơi thấp dưới ngưỡng này, mà chủ yếu chỉ có trên phim.)
Âm trầm càng thấp thì càng khó để tạo ra, do đó đòi hỏi phải có thêm nhiều công suất khuếch đại để có thể phát ra âm trầm đó. Điều này sẽ khiến trị giá của chiếc loa sub tăng lên, có thể lên đến hàng chục triệu đồng. Có những âm trầm sâu đến mức người ta phải dùng tới những loa sub kép với 2 củ loa trong 1 thùng để truyền tải.
Cũng có trường hợp ta dùng hai loa sub nhỏ cũng có thể phát tiếng trầm mạnh và sâu nhưng đòi hỏi có nhiều công suất hơn một chiếc sub lớn để tạo ra được độ sâu và mạnh tương tự. Mặc dù theo gợi ý ở trên là bạn nên chọn mua chiếc loa sub lớn có thể được, thì giải pháp chọn hai loa sub nhỏ không chỉ tiết kiệm được chi phí mà còn có thể đáp ứng về mặt thẩm mỹ cho căn phòng (bố trí được đều mắt hoặc tiết kiệm không gian chẳng hạn).
Tuy vậy, đối với phòng nhỏ hoặc trung bình, loa sub có củ loa 20-25cm là đủ để dùng với dàn loa karaoke phòng 15-20m2 rồi.
Một thông số khác mà bạn cũng cần xem xét khi chọn mua subwoofer cho dàn karaoke của mình đó là kiểm tra thông số trên loa để xem độ trầm nó có thể xuống sâu bao nhiêu Hz, sau đó so sánh thông số đó với dàn loa chính của bạn.
Chẳng hạn, nếu chọn loa sub có dải tần thấp đến 35Hz trong khi loa chính có dải tần thấp chỉ đến 42Hz thì sẽ không đáng số tiền bỏ ra. Nhưng nếu dàn loa chính có tần số chỉ thấp đến 70Hz thì một chiếc loa sub nhỏ có tần số thấp cỡ đó sẽ mang lại một sự khác biệt rất dễ nhận thấy.
Nói tóm lại, bạn sẽ cần một chiếc loa sub lớn cho căn phòng lớn hoặc để tương xứng với bộ loa karoake của mình. Hãy ưu tiên mua chiếc sub lớn nhất trong tầm tiền mà bạn có thể chi trả. Bạn có thể chọn loa sub nhỏ hơn nếu bạn đang sử dụng loa karoake hoặc cho căn phòng nhỏ.